"BONG" reveals gay experience in Vietnam

by Kilian Melloy

EDGE* Contributor

Wednesday Aug 13, 2008

A Vietnamese man working with two journalists tells his story in Bong, a book named for a Vietnamese word for "gay."

Thanh Nien News.com carried a story on the new book, and its author, on Aug. 13, noting that Nguyen Van Dung’s name, in his native language, means "bravery."

Another linguistic coincidence that seems fitting: Dung’s memoir is set in what the Vietnamese call "the third world"--that of the GLBT community.

The 41-year-old Dung recorded more than 300 hours of spoken narrative with the journalists, who helped shape his story and his message into the finished publication, which details his sexual contacts with other men and, in a larger sense, his relationships with them.

The response has ranged from praise to condemnation, but negative response is part and parcel of Dung’s point: that anti-gay attitudes in Vietnam need to be addressed head on.

Dung was quoted in the article as saying, "I don’t want to be famous. Being famous means being notorious, and the price you pay is high.

"But to achieve my goal, I had to sacrifice my privacy."

Said Dung, "It wasn’t easy. It was a fierce struggle for me."

As an openly gay man, Dung is in a distinct minority. The values system in Vietnam derives from Confucian and Buddhist beliefs, and the social thrust in the country emphasizes traditional masculine virtues of family piety, patriarchy, and procreation, th article said.

As the book says, "If you were born gay, no matter whether you are a man or a woman, you were born at a bad time, on a bad day, in a bad month, in a bad year, under a very bad star."

But the book is not necessarily defiant; one passage reads, "If there is a so-called next life, I beg God to let me be an ordinary man or an ordinary woman, whatever gender it may be, but to be as normal as other people."

Adds the book’s text, "It seems a very simple dream, but for me and my friends being normal is impossible."

This may seem a far cry from the out and proud tone of many American accounts of being gay in a straight culture, but the strong family bonds and social pressures of the Vietnamese lifestyle lead to a more humble, less individualistic mindset.

Elsewhere, the book addresses the effect on families of having a gay offspring, reading, "You must be very courageous to rob a beloved son from his parents and to give them back a distorted creature."

Though Dung was something of a swain to women in his younger years, in private he was someone quite different; finally, at age 39, he came out of the closet, because, he said, "I could not pretend to love a woman just to maintain family happiness."

Continued Dung, "It would have been torture. I cannot live like that. I cannot be another person, rather than myself."

Added Dung, "I cannot hurt a woman just to cover myself."

The memoir is not Dung’s only means of living the truth of who he is. He is now employed by a foreign NGO; additionally, he’s started his own gay advocacy organization, Green Pine, which he named after the hardy tree that can withstand environmental extremes.

In his book, Dung does assert the wholeness and naturalness of his homosexuality.

His book reads, "I used to think that I was ill."

Adds the book, "Only now can I really understand that gays are normal people in terms of health and intellect.

"We are only different in terms of our sexual tendency."

For many people, that is difference enough; but to GLBT advocates, the sheer fact that Bong was published at all indicates that such human variations may at last be becoming accepted in Vietnam.

________________________

* EDGE is a group of writers, artists and promoters dedicated to the goal of presenting news and information to the GLBT community in a fair, entertaining, non-conglomerate format.

Photo: AFP

Tâm sự về "BÓNG" của một độc giả

Hôm nay nhận được e-mail từ bạn Mai chi hua huu, BBT DOMINO cảm thấy vô cùng hãnh diện và vui mừng bởi đó chính là bằng chứng cho thấy "BÓNG", đúng như mục đích và ước nguyện của chúng tôi, đã truyền được tới độc giả một thông điệp nhân văn. DOMINO tin rằng bức thư của bạn không chỉ đem lại niềm vui cho các tác giả chấp bút, mà quan trọng hơn, đó còn là một sự sẻ chia chân thành với anh Dũng, nhân vật chính của cuốn tự truyện, và cộng đồng những người đồng tính. Chúng tôi rất cảm ơn Mai và xin được trân trọng giới thiệu bức thư của bạn với mọi người.

"Kính gửi Ban biên tập Cty CP sách Giao Điểm,

Trước tiên, tôi tự giới thiệu mình là một độc giả của quyển tự truyện "Bóng". Tôi xin chân thành gửi đến Ban biên tập, đặc biệt là 2 bạn đã chấp bút cho cuốn tự truyện, một lời cảm ơn chân thành nhất; các bạn và tác giả truyện đã cho tôi một cái nhìn khác về những người thuộc "thế giới thứ ba", một cái nhìn thông cảm từ một người "bình thường".

Xuất phát đầu tiên là sự tò mò nhưng sau khi đọc xong, quyển sách đã làm tôi trăn trở, suy nghĩ nhiều về thân phận những người như anh Dũng, cảm thấy thật thương cho anh - đặc biệt là phần kết câu chuyện - anh vẫn khẳng định mình là người không hạnh phúc. Thật xót xa!

Tôi là người ít viết lách nên không biết cách nào để có thể diễn tả hết những cảm xúc của mình, tôi chỉ thật tâm cầu mong cho anh Dũng được sống vui.

Nếu được sự đồng ý của anh Dũng, các bạn có thể cho tôi xin email hay một cách nào đó để tôi có thể gửi đến anh Dũng những sự cảm thông, cảm nhận của tôi và những người xung quanh tôi sau khi xem cuốn tự truyện - chỉ với một mong muốn là đem lại một chút niềm vui cho anh Dũng - một người đang cần sự chia sẻ, cảm thông từ mọi người.

Kính chúc các bạn sức khỏe và ngày càng có nhiều cuốn sách được xuất bản với chất lượng tốt như vậy...

... Kính chào và mong rằng bức email của tôi được các bạn quan tâm."

Diary aims to shed light on gay Vietnam

HANOI (AFP) — His name means bravery, and that's what it took for Nguyen Van Dung to talk about life in "the third world" -- a reference in Vietnam not to poverty but to the gay and lesbian community.

At age 41, he has decided to lay bare almost everything in a tell-all diary called "Bong," a slang term for homosexuals, written by two local journalists after more than 300 hours of taped interviews with him.

Dung is sure many people here won't like his memoir, which has triggered both praise and criticism for its often explicit recollections of sexual adventures and relationships with other men.

But Dung says it was high time to try to change attitudes in Vietnam.

"I don't want to be famous," he told AFP. "Being famous means being notorious, and the price you pay is high. But to achieve my goal, I had to sacrifice my privacy. It wasn't easy. It was a fierce struggle for me."

Very few gay people publicly come out in Vietnam. Homosexuality is still a largely taboo subject in the communist-governed, traditionally patriarchal society, long ruled by Confucian social mores and Buddhist beliefs.

The book had a modest first print run of 2,000 copies. But the fact that it was published at all is considered by many here a sign of changing attitudes and greater tolerance in this fast-changing country.

Many gay men, Dung says in the book, have struggled with deep shame for not meeting societal expectations -- marrying, building a family, taking over the house, caring for their ageing parents and producing male offspring.

"If you were born gay," he writes, "no matter whether you are a man or a woman, you were born at a bad time, on a bad day, in a bad month, in a bad year, under a very bad star."

In one section he speaks of the deep torment he and others have felt.

"If there is the so-called next life, I beg God to let me be an ordinary man or an ordinary woman, whatever gender it may be, but to be as normal as other people. It seems a very simple dream, but for me and my friends being normal is impossible."

The word "bong" can mean shadow or silhouette in Vietnamese and is sometimes used as a moderately derogatory term for homosexual males because it suggests they are mere "shadows of normal men."

Dung, with a tattooed arm and an unusually deep voice, was somewhat of a lady-killer in his 20s, according to friends, but eventually came out three years ago, having spent a lifetime hiding his sexuality.

"I could not pretend to love a woman just to maintain family happiness," he said. "It would have been torture. I cannot live like that. I cannot be another person, rather than myself. I cannot hurt a woman just to cover myself."

He explained in the diary that coming out, or publicly announcing being gay, requires much bravery in Vietnam, saying: "You must be very courageous to rob a beloved son from his parents and to give them back a distorted creature."

Dung started to work with a foreign-funded non-government group in 2005 and last year founded his own self-help gay group called "Green Pine," named after the hardy evergreen tree because it can survive in harsh conditions.

Dung, who used to work in a butcher shop, now devotes much of his time to advocacy work, informing gay and lesbian people about lifestyle and health issues including safe sex, and combating prejudice in the wider society.

"I used to think that I was ill," he writes.

"Only now can I really understand that gays are normal people in terms of health and intellect. We are only different in terms of our sexual tendency."

"Bóng" : Đọc để cảm thông

Đầu tháng 8, cuốn tự truyện đầu tiên viết về thế giới của những người đồng tính sẽ được NXB Văn học ấn hành.

Nguyễn Văn Dũng đã kể lại câu chuyện đời mình với ngập tràn những khát khao, những mơ ước… nhưng rồi tất cả những điều đó đã bị nhấn chìm khi anh dần dần nhận ra rằng: “Mình không giống những người đàn ông khác”. PV đã có cuộc trao đổi với anh Lê Khánh Duy (Giám đốc Công ty sách Domino), người biên tập và tổ chức bản thảo cuốn sách này…

- PV: Nghe nói, các anh đã ấp ủ ý tưởng về cuốn sách này từ rất lâu rồi?

- Chúng tôi đã nhen nhóm ý tưởng thực hiện tự truyện của người đồng tính đã lâu, cho đến khi gặp Nguyễn Văn Dũng thì ý tưởng đó mới thật sự bùng lên. Khi nghe anh kể chuyện, chúng tôi tin rằng cuốn sách sẽ có được sức lan tỏa trong cộng đồng.

- PV: Có mất nhiều thời gian để thuyết phục Dũng công khai chuyện đời mình?

- Chúng tôi quen Dũng khá tình cờ qua một người bạn. Tất nhiên, khi nảy ra ý tưởng làm sách, chúng tôi đã mất rất nhiều thời gian thuyết phục anh. Dũng là một người hoạt động xã hội, anh đã dám công khai từ lâu trên báo chí. Nhưng để kể hết chuyện đời mình một cách thẳng thắn trong một cuốn sách thì quả là khó khăn.

- PV: Trước “Bóng”, đã có khá nhiều tác phẩm đề cập đến tâm tư tình cảm của người đồng tính, một số tác phẩm đã có được sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Liệu sự ra đời của “Bóng” có phải là chạy theo trào lưu ăn khách ấy?

- Trước “Bóng”, đã có một số tác phẩm liên quan tới đề tài này được xuất bản, như “Một thế giới không có đàn bà” của Bùi Anh Tấn, hay “1981” của Nguyễn Quỳnh Trang.

Nhưng tất cả đều là sách văn học, có hư cấu ít nhiều. Còn “Bóng” không phải tiểu thuyết hay truyện dài, mà là tự truyện trung thực của một nhân vật có thật.

Đây là một câu chuyện đầy tình tiết và kịch tính, nhưng hoàn toàn có thật. Chính vì thế, tôi không nghĩ rằng chúng tôi chạy theo trào lưu, mà đang khai phá một con đường mới.

- PV: Anh có lường hết được việc cuốn sách sau khi phát hành sẽ nhận được những ý kiến trái chiều của dư luận?

- Quan hệ đồng tính rõ ràng vẫn còn bị ràng buộc bởi chuẩn mực đạo đức. Chính vì thế, chúng tôi đã nói rõ trong cuốn sách rằng chúng tôi hoàn toàn không có ý định ủng hộ đồng tính như một lối sống cần được nhân rộng và hướng theo.

Chúng tôi chỉ nêu ra một sự thật và muốn người đọc thấu hiểu và cảm thông. Tôi biết cuốn sách ra đời sẽ có lời khen tiếng chê, dư luận đồng tình và phản đối. Với một con chuột, con mèo là ác quỷ.

Với một cô gái, con mèo là thiên thần. Chuyện người này đánh giá thế này, người kia đánh giá thế khác về cuốn sách là chuyện rất bình thường.

- PV: Qua cuốn sách, nhóm tác giả DOMINO nhắn nhủ điều gì tới bạn đọc?

- Trong quá trình thực hiện cuốn sách này, chúng tôi dần dần nhận thấy một điều: Nhân loại có đàn ông, có phụ nữ, và có cả những người mà tạo hóa đã bắt họ phải mang trong mình đặc điểm của cả hai.

Đó là tự nhiên, họ không có quyền cũng như không muốn lựa chọn như vậy. Nếu độc giả của cuốn sách có thể một lần vượt qua tất cả những định kiến để thử thấu hiểu và cảm thông với người đồng tính, thì cuốn sách đã thực hiện được ý nghĩa xã hội của nó, và đó là điều đáng mừng đối với chúng tôi.

Cá nhân tôi tin rằng, nếu đọc “Bóng” với tinh thần ấy, chắc chắn bạn đọc sẽ thấy “Bóng” là một cuốn sách hấp dẫn và mang những thông điệp nhân văn.

Theo An Ninh Thủ Đô

Mong cái nhìn nhân ái

Đây quả thực là một cuốn tự truyện vô cùng đặc biệt bởi khi đọc nó, bạn đọc sẽ chứng kiến một thế giới của tình yêu dữ dội và đầy ám ảnh giữa những người... đàn ông. Sau khi cuốn tự truyện "Thành phố không lạc loài" của Thành Trung đã không thể đến tay độc giả thì ít lâu sau, “Bóng” - cuốn tự truyện đầu tiên của người đồng tính ở Việt Nam đã được NXB Văn học cho ra mắt, với sự chấp bút của nhóm tác giả DOMINO.

Nguyễn Văn Dũng - nhân vật chính trong “Bóng” đã trò chuyện với chúng tôi những câu chuyện chưa có trong cuốn sách.

Tôi đã lột trần mình trong “Bóng”

- Động cơ nào giúp Dũng có đủ can đảm để công khai chuyện mình là người đồng tính và quyết định kể lại cuộc đời của mình qua một cuốn tự truyện khá dày dặn?

- Đây có thể nói là quyết định quyết liệt nhất trong cuộc đời của tôi. Tôi phát hiện ra mình đồng tính từ khi 15 tuổi nhưng mãi đến 2005, tức là khi tôi đã 38 tuổi, tôi mới dám công khai trước mọi người bí mật này. Để có được quyết định đó, tôi đã phải đấu tranh tư tưởng rất nhiều. Sau khi công khai mình là người đồng tính, tôi đã tham gia rất nhiều các hoạt động xã hội ở các nhóm đồng đẳng, ở các dự án. Về sau, tôi muốn những người đồng tính không phải sinh hoạt trong những khuôn khổ cứng nhắc, có thể hoàn toàn quyết định các công việc và cuộc sống của mình nên tôi bỏ về và lập ra nhóm Thông Xanh - nhóm tự lực của những người đồng tính. Vì là một người đã có thâm niên và kinh nghiệm trong hoạt động xã hội, nên tôi luôn mong muốn mình sẽ làm được một việc gì đó có ích cho những người trong “thế giới thứ ba”.

Năm 2007, Duy - một người bạn ở Công ty cổ phần sách Giao Điểm - DOMINO gợi ý tôi nên dành thời gian làm một cuốn tự truyện. Nghe ý tưởng của Duy tôi thích lắm. Tuy nhiên tôi đã phải đấu tranh tư tưởng rất nhiều. Đã có những lúc tôi gọi cho Duy để từ chối vì cảm thấy mình không thể thực hiện được điều đó. Nhưng tôi lại rất mong muốn cuốn sách sẽ là một người bạn đồng hành, hỗ trợ mình những ngày đầu khi nhóm của mình còn yếu, chưa tạo được hình ảnh, tiếng nói, ảnh hưởng, đến cộng đồng. Vì vậy, tôi chấp nhận hy sinh khi quyết định bóc trần mình ra trong cuốn tự truyện “Bóng”.

- Điều gì làm Dũng đắn đo nhiều nhất khi quyết định bắt tay vào làm cuốn tự truyện của mình?

- Vấn đề về người đồng tính vẫn còn rất nhạy cảm trong xã hội Việt Nam. Những chuyện riêng tư, thầm kín của bọn mình nhiều khi còn giấu cả gia đình chứ đừng nói đến việc kể cho người ngoài nghe. Chẳng dễ gì để có thể bộc bạch những điều như tôi đã kể trong cuốn sách.

Cách đây mấy năm, tôi đã công khai mình đồng tính trên báo chí, nhưng lúc đó chỉ đơn giản là vài dòng thông tin chung chung và ngắn ngủi trên mặt báo thôi. Còn trong cuốn “Bóng” thì có thể nói tôi đã lột trần mình ra rồi. Tôi cũng xác định rằng nếu cuốn sách không ra gì mà để ảnh hưởng đến những người đồng giới thì chỉ có bỏ xứ mà đi.

- Gia đình, bạn bè nói gì khi đọc cuốn tự truyện của anh?

- Gia đình tôi ủng hộ lắm. Mọi người đều thông cảm và thương tôi. Chỉ có mỗi một chi tiết các anh chị không thích là việc tôi nhắc đến tên thật của mẹ mình. Mọi người góp ý là nếu chỉ để là bà T thay vì bà Tốt thì sẽ hay hơn. Đây là mọi người muốn thể hiện lòng kính trọng đối với mẹ tôi thôi, chứ không phải vì tôi là một cái gì đó xấu xa mà phải giấu giếm tên tuổi người thân để khỏi liên lụy. Bạn bè đọc sách thì gọi điện tới tấp. Có anh bạn khen viết tốt nhưng lại chua thêm một câu: Có lẽ từ nay anh chẳng dám đến nhà chú nữa, có gặp thì gặp ở quán xá tiện hơn.

- Phần đầu cuốn tự truyện có viết: “Tiền hai mẹ con kiếm ra bao nhiêu, nó dốc hết vào bao giai, rửa chân, gội đầu nhổ tóc sâu cho giai, còn mẹ nó nằm còng queo góc nhà. Bà ốm nặng, nó đi với giai tít mít, lúc về thấy mẹ ngồi bốc cơm nguội nhai trệu trạo. Lần khác hàng xóm thấy bà cụ ngã nằm ngay cửa nhà, chắc là gượng dậy đi vệ sinh bị trúng gió”. Đây có hoàn toàn là sự thật?

- Khi làm cuốn tự truyện này, tôi đặt trách nhiệm của mình lên cao nhất. Đúng như lời giới thiệu của những người chấp bút, “Bóng có 80% là sự thật, 20% còn lại là sự thật được viết theo cách nhẹ nhàng hơn để giảm đi phần khốc liệt. ”Tôi đã rất khó khăn khi phải kể lại những chuyện đấy. Có những lúc tôi vừa kể vừa ngượng hoặc vừa kể vừa khóc vì xúc động quá. Tôi luôn mong muốn cuốn sách thành công, nếu tôi không kể thật thì cuốn sách làm sao thành công được. Tôi ý thức được rằng nếu cuốn sách ra đời thì tôi sẽ hiện ra thật trần trụi trong từng trang sách. Có thể tưởng tượng rằng tôi đang nằm trên một cái bàn cho mọi người mổ xẻ, xem xét...

- Sau khi kể xong cuốn tự truyện, có thay đổi gì lớn từ trong con người Dũng không?

- Sau khi cuốn sách ra đời, tôi thấy mình già đi rất nhiều và trưởng thành lên rất nhiều. Vì cuốn sách là giới hạn cuối cùng của tất cả mọi thứ trong con người tôi.

Khổ sở vì bị bạn trai rủ đi... mát xa

- Có sự kỳ thị nào của người đời làm anh phải rơi nước mắt chưa?

- Cũng có chứ! Tôi có một nhóm bạn trai chơi rất thân với nhau. Thỉnh thoảng, nhóm lại hẹn nhau tụ tập ở nhà một ai đấy rộng rãi để nhậu nhẹt. Tôi thường tránh những buổi gặp gỡ như vậy nhưng tránh mãi cũng không được vì các bạn lại bảo mình không hòa đồng. Có lần tôi tham gia, khi đêm tất cả phải ngủ lại nhà người bạn đứng ra tổ chức. Một cậu bạn nửa đùa nửa thật bảo: thằng nào bị bệnh xã hội thì nằm riêng ra nhé! Nghe như thế tôi buồn lắm, hay là mình có tật giật mình cũng không biết nữa. Tôi chọn chỗ nằm ở ngoài cùng và không chui vào chăn chung với mọi người. Đêm lạnh thì đắp một cái chăn đơn rồi nằm khóc thầm mà mọi người không biết.

Còn những kỳ thị trong quá trình tôi đi hoạt động xã hội thì cũng có nhưng không nặng nề, thậm chí không rõ ràng, ví dụ như đàn ông thì có vẻ như giữ khoảng cách với mình hoặc có một vài lời dò xét... Tôi trở thành một câu hỏi, một ẩn số để cho mọi người đi tìm lời giải đáp. Chính vì thế mới có những câu chuyện bi hài xảy ra.

- Hình như anh cũng đã từng tham gia quân đội?

- Tôi có tham gia nghĩa vụ quân sự mấy năm. Đối với tôi những ngày trong quân ngũ là những ngày đẹp nhất, vì thời gian đó tôi chưa vướng và rơi vào bế tắc trong chuyện tình cảm. Chỉ có điều trong quân ngũ tôi rất sợ lao động nặng. Tôi to cao hơn các anh em cùng đơn vị nhưng họ vác củi chạy rầm rập hay cưa gỗ ầm ầm thì mình chỉ muốn chết ngất ra đấy. Bạn bè trèo cây hái quả thì tôi chỉ dám đứng dưới nhìn lên vì sợ độ cao. Bởi tâm hồn tôi là phụ nữ nên tôi chỉ thích những gì nhẹ nhàng, thích sống có chiều sâu. Mỗi lần lao động thấy mặt tôi nhợt nhạt đi, anh em xúm lại hỏi thì tôi phải nói dối bị bệnh tim. Mọi người không biết tôi đồng tính nên rất vô tư, đêm nằm ngủ được mọi người ôm tôi rất thích, người cứ lâng lâng như trên mây.

- Những người đồng đội giờ còn liên lạc với anh không?

- Nhóm anh em đồng ngũ cùng tôi ngày trước, năm nào cũng tổ chức gặp gỡ vào ngày 30/8 gọi là kỷ niệm ngày nhập ngũ. Tôi mong chờ ngày đó lắm. Hai mươi năm nay rồi mà sự mong chờ đó vẫn không giảm đi. Từ ngày tôi tham gia hoạt động xã hội một cách công khai ở CLB đồng tính nam Hải Đăng thì mấy năm liền mọi người không gọi tôi đi gặp mặt nữa. Tôi tủi thân lắm.

Năm ngoái, còn cách mấy ngày, tôi gọi điện cho một cậu bạn để hỏi và dặn là nhớ gọi mình. Đúng ngày 30/8 mọi người gọi tôi thật nhưng là khi họ đã ngồi ăn uống chán chê rồi. Những người như tôi thì hay dỗi, hay tự ái và tủi thân nên tôi không đi. Về sau tôi vỡ lẽ ra mọi người ghét tôi là vì ăn uống xong, khi tất cả kéo nhau đi hát karaoke, đi giải trí thì tôi lại bỏ về trước. Cuối cùng tôi phải nói thẳng với mọi người là phải thông cảm cho tôi, vì tôi có như mọi người đâu, tôi có thích phụ nữ đâu. Sau đó anh em gọi tôi là “con vợ” và hứa năm nay sẽ gọi cho tôi.

Mong nhận được một cái nhìn nhân ái hơn

- Anh đã trải qua bao nhiêu mối tình rồi?

- Cả người đồng giới và người khác giới thì khoảng 20 người. Những người khác giới thì chỉ là yêu giả vờ thôi. Người đồng tính chúng tôi bị mang tiếng lắm. Người ta bảo bọn tôi là đa tình, là đa dâm. Đấy cũng là hạt sạn trong cuốn tự truyện của tôi mà khi đọc lại bản thảo tôi cũng bỏ sót, không phát hiện ra. Nói chúng tôi đa dâm là hoàn toàn không phải. Chẳng ai sinh ra lại muốn mình truân chuyên trong tình yêu, muốn tình yêu của mình rơi vào tuyệt vọng, không có tương lai, không có hạnh phúc...

Chúng tôi không được lựa chọn trong tình yêu, hay bị người tình bỏ rơi, thích đàn ông nhưng chẳng người đàn ông nào chấp nhận. Đây là cuốn tự truyện của tôi nên những câu chữ trong sách coi như là phát ngôn của tôi. Tuy những gì tôi kể không phải đại diện cho thế giới thứ 3 nhưng người ta vẫn sẽ nghĩ tôi là người đại diện.

- Dự định trong thời gian tới của anh là gì?

- Tôi vẫn tiếp tục đầu tư thời gian, công sức, tâm huyết cho nhóm “Thông Xanh”. Tôi muốn những người đồng tính chúng tôi làm được nhiều hơn nữa những việc có ích cho cuộc đời này. Để giúp chúng tôi làm được việc đó thì mong rằng xã hội sẽ nhìn nhận chúng tôi đúng đắn hơn, thông cảm hơn, nhân ái hơn. Và một khát vọng không nguôi là tôi vẫn tin mình sẽ có được một gia đình hạnh phúc như những người bình thường khác. Dù đấy chẳng phải một điều đơn giản!

(GĐ&XH)

Nguyễn Văn Dũng: Tâm sự "người phụ nữ trong cơ thể đàn ông"

Trên văn đàn vừa xuất hiện một cuốn sách mới gây xôn xao dư luận: “Bóng”, cuốn tự truyện của một người đàn ông đồng tính. Năm nay ngoài 40 tuổi, Nguyễn Văn Dũng, nhân vật của cuốn tự truyện, đã “rút ruột” kể lại cuộc đời mình qua những trang sách đầy dằn vặt, đau khổ, có lúc thăng hoa, lúc tuyệt vọng. Anh đã bỏ qua tất cả những lời can ngăn để tự bạch về thân phận mình. "Vạch áo cho người xem lưng" như thế, để đạt được mục đích gì?!

Chúng tôi ngồi với nhau trong quán cà phê nhỏ trên phố Lương Ngọc Quyến, Hà Nội - một con phố du lịch nhỏ mà khách lui tới hầu hết là người nước ngoài. Trái với tưởng tượng của tôi, Dũng có vẻ bề ngoài, từ hình thể tới cách ăn mặc đều toát lên vẻ nam tính. Dũng cởi mở, nói nhiều đến thân phận những người trong giới thứ ba, về những trăn trở của anh khi quyết định phơi bày cuộc sống riêng tư của mình.

Anh nói: "Lâu nay cuộc sống của giới đồng tính vẫn được xem như một bức màn bí ẩn. "Bóng" đề cập đến nhiều góc cạnh của cuộc sống ấy, rất chi tiết. Mình đã trải nghiệm qua nhiều cảm xúc, từ khi nghĩ rằng mình bệnh hoạn, đến lúc ý thức được rằng mình cũng giống như bao người bình thường khác, chỉ khác họ về khuynh hướng tình dục bẩm sinh là thích người khác giới".

- Điều gì đã khiến anh nghĩ đến việc viết tự truyện như thế này?

- Tôi hoạt động xã hội từ mấy năm nay rồi, chia sẻ với nhà báo rất nhiều. Có lần chị Cao Hồng báo An ninh Thế giới viết bài báo về giới chúng mình, nhận được sự cảm thông nhiều của độc giả. Bản thân tôi rất tâm đắc bài báo đấy, nói đúng nỗi lòng của những người như tôi. Sau khi bài báo ra đời, hiệu quả tốt cho cả tôi lẫn cộng đồng. Tôi đã nghĩ đến chuyện sẽ có một ngày nào đó viết một cuốn sách kể về thân phận. Tôi đã không ít lần chia sẻ với các bạn phóng viên, nhưng chỉ ở mức khái quát về các vấn đề của giới đồng tính. Bây giờ, viết cả cuốn sách, mà về bản thân, toàn vấn đề rất nhạy cảm, thì tôi trở về với thực tại.

Tôi ngại, đắn đo lắm. Khi nhóm làm sách Domino đặt vấn đề, tôi không đồng ý. Sau suy nghĩ lại: "Thôi, quyết tâm! Đây vừa là hoạt động cộng đồng, cũng là gửi gắm tất cả những gì muốn nói cho cộng đồng, chia sẻ, cung cấp thông tin cho cộng đồng. Cộng đồng có đầy đủ thông tin sẽ hiểu đúng hơn về những người như chúng tôi". Quyết tâm là thế, nhưng phải đến khi cầm cuốn sách trong tay, đọc qua rồi thì tôi mới đỡ lo.

- Đi đến quyết định viết tự truyện này, anh đã chịu những sức ép gì?

- Trước khi đi đến quyết định, tôi có tham khảo ý kiến của nhiều người. Ai cũng can ngăn. Có người nói: “Mày điên à, đừng có điên rồ. Sao lại vạch áo cho người xem lưng, hay ho gì mà kể lể”. Người thì bảo, “thằng Dũng nó thần kinh rồi”. Đa số đều khuyên can. Lúc đấy, nói thật tôi rất căng thẳng, suy nghĩ. Người đồng tính vốn đã rất cô đơn, sống thu mình lại trong phạm vi cộng đồng nhỏ hẹp. Nếu viết sách, có thể ngay cả cộng đồng ấy cũng quay lưng lại với mình. Tôi sẽ “không bạn bè, không có ai” bên cạnh nữa. Tình huống xấu nhất: tất cả mọi người sẽ xa lánh mình. Cuộc sống như thế, phỏng còn ý nghĩa gì.

Nhưng rồi tôi đi đến quyết định cuối cùng, tự truyện để tôi có thể nói hết tất cả những gì bấy lâu nay dằn vặt, ấp ủ, suy nghĩ, để cộng đồng hiểu hơn về chúng tôi, để biến cuốn sách thành công cụ cho những hoạt động xã hội của chúng tôi. Đó là động cơ lớn nhất thôi thúc. Và tôi cùng nhóm tác giả đã làm việc liên tục trong khoảng hơn một năm, có những buổi tối ngồi đến 1-2h sáng trong tiết trời đông rét mướt. Tôi kể, họ chấp bút.

- Anh đã chuẩn bị tinh thần như thế nào khi trở thành “người của công chúng”?

- Tôi thấy bình thường thôi, xác định từ đầu phải can đảm, dũng cảm. Có những cái tôi được, có những cái tôi sẽ mất, phải hy sinh cái riêng tư của mình. Được là được cho cộng đồng của mình, dù thế nào tôi cũng chấp nhận.

- Khi sách ra, anh có thấy mình sống thật với mình và thanh thản hơn không?

- Sách vừa ra là tôi nhận được rất nhiều phản hồi. Khen có, chê có. Có người gọi điện cho tôi, khóc, nói: “Dì đã nói tất cả giúp chúng ta". Tôi xúc động lắm. Bản chất không bao giờ thay đổi, hiện tượng đồng tính không phổ biến, nên không được nhiều hưởng ứng, nó là trái tự nhiên, cho nên mọi người đều dè dặt, thậm chí những người cùng cảnh ngộ không dám sống thật, không dám thể hiện, nhiều người phải gồng lên che giấu.

Cuộc sống dằn vặt, kỳ thị diễn ra từ ngày xưa. Cái muốn nói nhất là những giằng xé trong nội tâm: Người phụ nữ trong cơ thể đàn ông. Con người sinh ra cái khát vọng lớn nhất là tình yêu, cảm xúc. Tôi có, nhưng tôi không được yêu, không được đáp lại, không được chấp nhận. Phải kìm hãm những khát khao, đam mê, dẫn đến ức chế. Áp lực tâm lý luôn đè nặng trên vai: Phải hoà nhập với mọi người, phải cố, có muôn vàn lý do, nguyên nhân làm mình không dám đối mặt với sự thật. Giờ thì chẳng phải riêng tôi, nhiều người cảm thấy nhẹ nhõm, thanh thản. Xã hội sẽ thông cảm cho chúng mình hơn, bớt kỳ thị.

- Trong cuốn sách sự thật đạt đến bao nhiêu phần sự thật?

- Cuốn sách là đứa con tinh thần, tôi ngấu nghiến đọc hết ngay khi nó ra. Sự thật gần như là nguyên xi, bản photo cuộc đời tôi. Tôi muốn cuốn sách thành công cụ để đồng hành cùng mình trong các hoạt động xã hội, vì vậy tôi nói hết, kể hết. Gần như không còn gì giấu diếm nữa.

- Tình hình hoạt động xã hội của các anh bây giờ ra sao?

- Hàng ngày hàng giờ chúng tôi ra sức làm mọi cách để đem lại đời sống tinh thần thoải mái hơn cho những người cùng cảnh ngộ như tôi, giảm kỳ thị xã hội. Giờ càng thấy vững tin hơn. Hoạt động xã hội là tất cả ý nghĩa tôi có được từ cuộc sống. Ngày trước, khi chưa tham gia những hoạt động xã hội, yêu thì chả được yêu, cuộc sống vô vị tẻ nhạt, sống như cái bóng. Khi có niềm vui chung thì cuộc sống có ý nghĩa hơn. Bây giờ thì bận lắm, suốt ngày họp, vận động, đốc thúc báo cáo, chuẩn bị, triển khai thành một cái guồng. Tôi hoạt động trong nhóm Thông Xanh, một nhóm của cộng đồng thứ 3. Các hoạt động đều xoay quanh vấn đề phòng chống tệ nạn xã hội, phòng chống HIV, tình dục an toàn.

- Người ta nói trời không cho ai hết, cũng không lấy đi hết của ai cái gì. Anh đã sống đầy trải nghiệm, anh thấy người đồng tính có thế mạnh gì?

- Đúng là mất cái nọ, lại được cái kia. Người đồng tính đều khéo léo, kể cả trong làm ăn cũng rất thuận lợi. Cuộc đời dành cho mình một cuộc đời như thế, đôi khi phải biết bằng lòng với mình. Nếu biết khơi trong gạn đục có thể phát huy được mình. Đôi lúc nghĩ vui rằng biến đau thương thành sức mạnh. Ngày trước tôi không bằng lòng về bản thân, sống nhạt nhẽo như cái bóng, nhưng bây giờ thấy cuộc sống có ý nghĩa, đáng sống. Tôi ít nhiều giúp được cho cộng đồng, lấy đó làm niềm vui cho cuộc sống.

(Theo Khoa Học và Đời Sống)

Một thế giới cô độc và nhiều tổn thương

Bóng không phải là một cuốn tự truyện khai thác các tình tiết gây hiếu kỳ kiểu “lá cải” về những người thuộc giới tính thứ ba. Bóng là cuộc đời, là thân phận hẩm hiu, bi thảm và dữ dội của những người đàn ông sinh ra để yêu lẫn nhau... Nhân vật chính là Nguyễn Văn Dũng - một người đồng tính ở Hà Nội.

Bóng là chuyện đời của Nguyễn Văn Dũng. Để sống và kiếm tiền nuôi bạn tình, Dũng bán thịt bò, mở tiệm cho thuê băng đĩa và cầm đồ. Khi buồn, Dũng “thư giãn” bằng việc may váy áo cho búp bê, cắm hoa và nấu ăn. Các mối tình của Dũng với những chàng trai khác đều theo một “công thức”: tìm hiểu, ràng buộc bằng vật chất và thân xác, chung sống mặn nồng ngắn ngủi, dày vò ghen tuông đến điên loạn, rồi chia tay trong tổn thương.

Người chấp bút là hai nhà báo, Hoàng Nguyên (Thể Thao & Văn Hóa) và Đoan Trang (ViệtNamNet), nên cuốn tự truyện mang văn phong báo chí: đầy ắp chi tiết, sống động và chân thực. Lời kể của Dũng được ghi âm với hơn 200 giờ, hơn 1.000 ngàn trang tư liệu thô. Các tác giả đã cố gắng giữ gần như trọn vẹn giọng văn và cách nói chuyện rất đặc biệt của Dũng.

Nhà báo Hoàng Nguyên cho biết: “Xã hội đã đủ cởi mở để nói về hiện tượng đồng tính một cách bình thường và công bằng. Nhiều người cũng rất muốn được nghe một câu chuyện đời thật sự của người đồng tính. Chúng tôi đã bắt đầu đi tìm nhân vật của mình từ lý do ấy...”.

* Nhiều người nổi tiếng có thể là nhân vật “hot” để cuốn sách thành công về doanh thu, sao anh lại chọn Dũng - một thị dân vô danh?

Nhà báo Hoàng Nguyên: Những người đồng tính lộ diện khá nhiều nhưng họ không sẵn sàng công khai câu chuyện đời mình, nhất là phần nhem nhuốc. Tìm được người đồng ý làm nhân vật của cuốn tự truyện rất khó.

Trong giới “gay”, do đặc điểm về cuộc sống và hoàn cảnh của mình, Dũng có những hạn chế nhất định về địa vị xã hội. Nỗi đơn độc, những khuất tối và bi thảm của người đồng tính dường như được cô đặc ở tầng lớp xã hội chịu nhiều thiệt thòi như Dũng. Bù cho việc nhân vật không nổi tiếng, chọn Dũng, chúng tôi có được nguyên mẫu rất sinh động.

* Để một người như Dũng phơi bày đời tư với những chuyện sâu kín và tế nhị nhất, cả những vết thương... hẳn rất khó khăn?

- Dũng rất cởi mở kể về mình, nhưng khi chúng tôi ngỏ ý viết sách, thoạt đầu Dũng từ chối. Thế giới “gay” có quan hệ phức tạp, nhiều ràng buộc. Nếu công khai tất cả, Dũng có thể bị bạn cùng giới cô lập, thậm chí bị hành hung. Người bạn trai đang sống với Dũng cũng không đồng ý vì sợ chuyện sẽ đến tai bố mẹ cậu ta. Giới của Dũng tìm bạn tình rất khó khăn... Thật ra, Dũng đã từng xuất hiện trên báo, nhưng lần công khai này mới thực sự là quyết liệt và can đảm. Đổi lại, Dũng đã có cơ hội được cởi lòng để sống nhẹ nhàng hơn.

* Sự thật là điều quan trọng nhất của một cuốn tự truyện. Những mối tình đồng tính trong cuốn sách này vừa khiến người ta thương cảm, ái ngại, vừa khiến người ta sợ hãi. Khi viết, các bạn có “cân đong” liều lượng sự thật để hình ảnh nhân vật chính không phản cảm?

- Chúng tôi không hề “tô hồng” cho nhân vật chính. Chân dung của Dũng hiện lên cả xấu, tốt, đáng thương và đáng giận. Chúng tôi tin, sự thật thà của Dũng sẽ cứu vãn ít nhiều thiện cảm của người đọc. Sự thật về thế giới đồng tính bao gồm nhiều mảng tối, nếu quá chạy theo sự thật ấy sẽ gây cho người đọc những phản cảm nhất định. Chúng tôi đã quyết định “liều lượng” là 80% sự thật, 20% còn lại cũng là sự thật nhưng được giảm nhẹ phần khốc liệt, bi thảm. Nội dung tự truyện dễ hiểu, chân thực nhưng không bị sa vào sự miêu tả rẻ tiền. Đáp ứng sự hiếu kỳ không phải là mục đích của chúng tôi.

* Vậy mục đích ấy là...?

- Một thông điệp nhẹ nhàng về sự chia sẻ và thông cảm giữa người với người. Một cách giải thích dễ hiểu nhất những kiến thức khoa học về đồng tính luyến ái - để những người dị tính bớt đi cảm giác ghê sợ và kỳ thị. Chúng tôi cũng mong những người “bình thường” có thể soi thấy mình trong cuốn sách này, để trân trọng hơn những giá trị của cuộc sống, của hạnh phúc, của tình yêu mà mình đang có.

Theo Báo Phụ nữ

Bóng - Tự truyện của một người đồng tính

Bài phỏng vấn anh Lê Khánh Duy, giám đốc công ty sách DOMINO, do báo Thanh Niên thực hiện cho đến nay có lẽ là bài báo giàu thông tin nhất về "Bóng", cuốn tự truyện của người đồng tính phát hành đầu tháng 8/2008. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

______________

Bóng là tên cuốn tự truyện của người đồng tính do nhóm tác giả Domino thực hiện (Công ty Domino liên kết với Nhà xuất bản Văn học phát hành). Thanh Niên đã trao đổi với anh Lê Khánh Duy, Giám đốc Công ty Domino.

* Thị trường sách đã có một số tác phẩm viết về đề tài đồng tính, điển hình nhất là Một thế giới không có đàn bà. Vậy Bóng có gì khác biệt?

Bóng là tự truyện chứ không phải là tác phẩm hư cấu. Chúng tôi quan niệm phải là sự thật mới hấp dẫn và chỉ sự thật thôi đã hấp dẫn. Đây là lần đầu tiên một người đồng tính đứng lên nói thật tất cả khía cạnh xung quanh cuộc sống và thế giới nội tâm của mình.

* Cha đẻ của Bóng không phải là một tác giả mà là một nhóm tác giả Domino. Tại sao lại là nhóm và quá trình chuẩn bị, hoàn tất, ra đời cuốn này như thế nào?

Tôi muốn thí điểm một mô hình khác biệt hơn trong xuất bản. Từ trước tới nay, với sách trong nước, thường là tác giả tự giới thiệu bản thảo với đơn vị xuất bản hoặc đơn vị xuất bản đặt vấn đề xin bản thảo đã có của tác giả. Với sách nước ngoài, thường là đơn vị xuất bản nắm trong tay tác phẩm trước, rồi mới xin tác quyền để dịch và phát hành. Nhưng với Bóng, chúng tôi đi theo một quy trình khác. Khởi đầu của Bóng bắt nguồn từ một ý tưởng của đơn vị xuất bản. Sau đó, biên tập viên của công ty tự tổ chức tìm nhân vật, thuyết phục nhân vật kể chuyện, ghi âm, rồi cùng phối hợp viết và biên tập. Nên có thể nói rằng, cuốn sách ra đời hoàn toàn từ con số không.

* Anh nói rằng cuốn sách xuất phát từ một ý tưởng. Vậy phải chăng công ty anh chọn đề tài đồng tính nhằm mục đích giật gân, câu khách như không ít cuốn sách "lá cải" khác trên thị trường?

Chúng tôi là một công ty, tất nhiên, chúng tôi cần lợi nhuận. Chọn một đề tài "ăn khách" để tạo ra lợi nhuận không có gì là xấu. Nhưng "ăn khách" không phải bao giờ cũng đồng nghĩa với văn hóa thấp, với lá cải. Bóng khác gì so với những cuốn sách khai thác các đề tài giật gân ngoài kia, điều đó người đọc sẽ thẩm định. Tôi chỉ có thể nói thế này, một số bạn hữu đã đọc bản thảo Bóng khi nó còn ở dạng thô, và đều cảm động. Tôi tin rằng hấp dẫn, câu khách không tỷ lệ nghịch với giá trị nhân văn của tác phẩm.

* Một tự truyện của người đồng tính liệu sẽ có giá trị như thế nào?

Nhà kinh tế học đoạt giải Nobel - Joseph Stiglitz, có nói, đại ý rằng: "Một cuốn sách hay là một cuốn sách giúp ta nhìn nhận thế giới này theo một nhãn quan mới. Giá trị của một cuốn sách nằm ở chỗ nó giúp bạn nhận ra một cái gì đó mới so với suy nghĩ vốn đã sáo mòn trong đầu bạn". Nếu quy chiếu theo ý đó, tôi thấy Bóng có giá trị. Cuốn tự truyện giúp ta nhìn nhận về người đồng tính, về hiện tượng đồng tính luyến ái, về giới tính nói chung dưới những góc nhìn rất khác so với trước khi đọc sách. Chính chúng tôi cũng đã "ngộ" ra rất nhiều điều sau quá trình tìm gặp nhân vật, nghe nhân vật kể chuyện và viết lại câu chuyện ấy. Tôi tin là độc giả cũng vậy.

* Tự truyện muốn gây sự chú ý thường phải của các nhân vật nổi tiếng. Nhân vật của anh không nổi tiếng, thậm chí là vô danh. Liệu nó có tạo được sức hút như mong đợi trên thị trường?

Chúng tôi chỉ có thể làm hết sức mình còn thị trường có chấp nhận hay không lại là một câu chuyện khác. Nhưng chúng tôi tin là cuốn sách sẽ gây ảnh hưởng tốt. Yếu tố kết dính cuốn sách với người đọc không nằm ở chỗ nhân vật có nổi tiếng hay không mà nằm ở nội dung, cách viết cũng như thông điệp mạnh mẽ của nó.

* Câu hỏi cuối cùng, tại sao tên tự truyện lại là Bóng?

Có những người đàn ông luôn muốn trở thành người phụ nữ thực sự nhưng họ mãi mãi không được toại nguyện. Cố gắng lắm, họ cũng chỉ có thể là "cái bóng" của một người phụ nữ mà thôi. Cũng có những người phụ nữ muốn trở thành đàn ông nhưng rồi họ cũng chỉ là một "cái bóng". Đó là sự trớ trêu của số phận. Chúng tôi đặt tên cuốn sách là bởi thế.

Hạ Vũ (thực hiện)